Áo dài Việt Nam lịch sử hình thành qua các thời kỳ

Tà áo dài giúp tôn vẻ đẹp duyên dáng, nhẹ nhàng của những người phụ nữ Việt Nam. Ngoài những thiết kế áo dài truyền thống, những tà áo dài cách tân làm nên bức tranh đa màu sắc. Trong đó, áo dài thổ cẩm được khai thác từ chất liệu, hoa văn và màu sắc từ những trang phục truyền thống của những dân tộc thiểu số. Sau đây, hãy cùng Tài Lộc Wedding tìm hiểu về áo dài thổ cẩm để biết thêm những kiến thức mới. 

Áo dài Việt Nam lịch sử hình thành qua các thời kỳ

Áo Giao Lĩnh

Hiện đại thời điểm này chưa có nhà nghiên cứu nào xác định được thời gian diễn biến chính xác mà thời điểm chiếc áo dài xuất hiện. Có nhiều giả thuyết cho rằng áo dài đã xuất hiện vào những năm 1920, tức là cùng thời điểm với sườn xám. Nhưng ý kiến đó lại bị phản bác lại, vì người ta cho rằng áo dài đã xuất hiện cách đây hàng ngàn năm trước sườn xám.

Áo dài Việt Nam lịch sử hình thành qua các thời kỳ

Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong trang phục chiếc áo dài giao lĩnh được ghi lại trong tài liệu miêu tả của người Pháp. Vào khoảng thời gian vua Nguyễn Phúc Khoát lên ngôi và cai trị vùng đất phía Nam, ở các tỉnh miền Bắc người dân mặc áo giao lĩnh, chiếc áo có phần tương đồng với người Hán. Để tránh sự bàn tán nói là “đạo phục”, vua Nguyễn Phúc Khoát đã ra lệnh yêu cầu phụ tá của mình vận quần dài bên trong một chiếc áo lụa. Bộ váy được kết hợp giữa nét duyên dáng của Hán và sự cổ kính cuốn hút của ChămPa. Chính tại thời điểm này người dân đã công nhận đây là hình ảnh bộ áo đầu tiên của Việt Nam.

Áo dài tứ thân (thế kỷ 17)

Áo dài tứ thân là trang phục dùng để mặc trong việc lao động sản xuất của người phụ nữ. Chiếc áo giao lĩnh được may xẻ thành 2 tà trước để buộc vào nhau, hai tà sau sẽ may liền lại thành vạt áo. Màu sắc trang phục chủ đạo đều được thiết kế màu tối sẫm, chiếc áo tứ thân mộc mạc giản dị và khiêm tốn mang ý nghĩa tượng trưng cho 4 bậc sinh thành của hai vợ chồng.

Áo dài Việt Nam lịch sử hình thành qua các thời kỳ

Áo dài ngũ thân (thời vua Gia Long)

Dựa trên cơ sở hiện nay của áo tứ thân, đến đời vua Gia Long thì áo ngũ thân xuất hiện. Loại áo này thường được may thêm vào một tà nhỏ để tượng trung cho giai cấp và địa vị của người mặc trong xã hội. Với giai cấp quan lại quý tộc thì họ sẽ mặc những chiếc áo ngũ thân để chia ra phân biệt với các tầng lớp nhân dân trong lao động xã hội. Áo có 4 vạt được may thành 2 tà áo xẻ 2 bên như áo dài, nhưng phần tà trước áo có thêm một vạt áo ở bên trong như lớp lót kín đáo, phần đó chính là vạt áo thứ 5. Kiểu áo này được may theo kiểu rộng rãi, có phần cổ với đường nét mũi khâu đẹp đẽ, độc đáo được thịnh hành đến từ đầu thế kỷ XX.

Áo dài Việt Nam lịch sử hình thành qua các thời kỳ

Áo dài Lemur

Kiểu áo dài cách tân cải biến từ áo ngũ thân do họa sĩ Cát Tường sáng tạo vào năm 1939. Áo dài Lemur được đặt theo tên tiếng Pháp của bà, áo chỉ có hai vạt trước và sau, vạt trước dài chấm đất, áo được may ôm sát cơ thể, phần tay thẳng và có viền nhỏ. Khuy áo được mở sang bên sườn nhắm nhấn thêm vẻ nữ tính, kiểu áo này thịnh hành cho đến những năm 1943 thì bị lãng quên.

Áo dài Lê Phổ

Là sự kết hợp mới từ áo tứ thân, cũng được biến thể và cách tân từ áo dài của Lemur của họa sĩ Lê Phổ nên được được gọi là áo dài Lê Phổ. Bà đã khéo léo thu gọn kích thích áo dài để ôm khít thân hình của người phụ nữ, giúp tăng sự quyến rũ và duyên dáng của người phụ nữ. Đẩy cầu vai, kéo dài tà áo chạm đất và đem đến nhiều màu sắc mới mẻ khác nhau. Nói cách khác bà đã phù phép chiếc áo dài và biến nó trở nên gợi cảm, tinh tế và thu hút hơn.

Áo dài Raglan

Áo dài Raglan còn gọi là áo dài giắc lăng, xuất hiện năm 1960 do nhà may Dung ở Đakao, sáng tạo ra. Điểm khác biệt mà áo dài Raglan là áo ôm khít cơ thể thể hơn, cách nối từ cổ chéo xuống một góc 45 độ giúp người mặc thoải mái, dễ chịu và linh hoạt hơn. Hai tà nối với nhau bằng hàng nút bấm bên hông. Sự thon thả của áo dài giắc lăng làm tăng thêm phần nữ tính thon thả cho cơ thể của người phụ nữ Việt Nam. Chính cách cải tân này sẽ làm bước đệm cho sự phát triển của áo dài Việt Nam sau này.

Áo dài truyền thống Việt Nam (từ khoảng những năm 1970 đến nay)

Áo dài Việt Nam qua các thời kỳ đang có sự đốt phá và cải biến trong cách kiểu dáng, chất liệu cho đến sự phá cách độc đáo bạo dạn của nhà thiết kế. Ngày nay áo dài còn được biến chuyển thành áo dài cưới, áo dài Tết, áo dài cách tân, áo học sinh, áo dài mặc trong văn phòng , hay chốn chùa chiền linh thiêng thậm chí là đi dạo phố,… Bên cạnh đó áo dài còn được xứng danh trong các cuộc thi sắc đẹp quốc tế. Bạn có thể bắt gặp những chiếc áo dài nhiều màu sắc với nhiều kiểu dáng mới lạ độc đáo. 

Áo dài thổ cẩm: Xu hướng thời trang mới

 Chiếc áo dài tôn vẻ đẹp duyên dáng, sang trọng của phụ nữ Việt Nam. Nếu áo dài đồng phục tạo gam màu đồng điệu thì áo dài cách tân làm nên bức tranh đa màu sắc. Trong đó, áo dài thổ cẩm khai thác chất liệu, hoa văn, màu sắc từ trang phục truyền thống của các dân tộc thiểu số. Loại trang phục này mang biểu tượng, bản sắc tộc người. Đây không chỉ thuần túy về thẩm mỹ mà còn chứa đựng thông tin về nhân học, di sản văn hóa của các dân tộc. Vẻ đẹp của phụ nữ dân tộc thiểu số càng được tôn vinh nhờ bộ trang phục truyền thống được chăm chút, trao truyền qua bao đời, là niềm tự hào của mỗi dân tộc.

 Thổ cẩm chính là di sản quý giá, là tinh hoa của từng tộc người thể hiện ở chất liệu, màu sắc, kiểu dáng, các loại hoa văn và hệ biểu tượng của hoa văn trên trang phục. Người M’Nông có chiếc váy màu xanh lá rừng; người Jrai, Ê Đê, Giẻ Triêng có váy áo nền đen, điểm xuyết dải hoa văn màu đỏ; người Cơ Tu có hàng cườm trắng kết vào váy áo tạo ra bao lá hoa sáng chói…

Những dải màu, mô típ hoa văn của các dân tộc là “nhân” của chiếc bánh, là “nhụy” của bông hoa, tô điểm vẻ đẹp trang phục truyền thống, thể hiện tư duy thẩm mỹ, sự khéo tay, cần mẫn của người thợ dệt. Đây chính là chi tiết được khai thác và tạo cảm hứng cho các nhà thiết kế trong sáng tạo thời trang thổ cẩm. Nhiều kiểu thời trang thổ cẩm được sáng tạo, thiết kế như váy dạ hội, áo vét, áo ghi lê, áo choàng, áo dài… Các sản phẩm này được giới nghệ sĩ dùng để biểu diễn, tham gia các lễ hội, cuộc thi thời trang…

Đặc biệt, các trường dân tộc nội trú ở khu vực Tây Nguyên thường khuyến khích học sinh mặc đồng phục thổ cẩm vào những ngày quy định trong tuần và các sự kiện quan trọng. Nhiều trường mua vải thổ cẩm và đặt may đồng phục theo trang phục của từng dân tộc, nhưng có cải biên, cách điệu để phù hợp với từng lứa tuổi và môi trường học đường. 

Hiện nay, phụ nữ có xu hướng tân thời, diện áo dài thổ cẩm. Trong những lễ hội truyền thống ở buôn làng hay ngày hội giao lưu văn hóa lớn đều thấy xuất hiện áo dài thổ cẩm. Trong các cuộc thi người đẹp và nữ sinh duyên dáng, áo dài thổ cẩm thường được các thí sinh trình diễn trong phần thi “trang phục tự chọn”. 

Các nhà thiết kế thời trang trong nước và thế giới đặc biệt quan tâm đến chất liệu thổ cẩm. Nhiều bộ sưu tập thời trang thổ cẩm váy dạ hội, áo dài thổ cẩm được người mẫu chuyên nghiệp trình diễn trong các cuộc thi thời trang, thi người đẹp, Festival văn hóa thổ cẩm… Nhà thiết kế thời trang Minh Hạnh được coi là người tiên phong đưa thổ cẩm các dân tộc thiểu số lên nhiều sàn diễn thời trang trong nước và quốc tế.

 Thổ cẩm là chất liệu nguyên gốc của từng dân tộc, là sản phẩm để trao đổi nhằm đảm bảo cái ăn cái mặc, tạo thành bản sắc riêng biệt của các tộc người. Thổ cẩm là chất liệu xưa cũ và là nguồn cảm hứng tạo nên mốt thời trang cách tân. 

Sở dĩ, áo dài thổ cẩm gây được hứng thú cho các nhà thiết kế và người sử dụng là nhờ kết hợp giữa nét truyền thống và hiện đại, giữa cổ điển và cách tân. Mốt thời trang này chẳng những làm đẹp cho nữ giới mà còn tôn vinh, trân trọng vốn liếng, di sản văn hóa dân tộc. Những tấm thổ cẩm của đồng bào dân tộc thiểu số trở nên hữu dụng, là “thổ cẩm ứng dụng”, tạo “đất sống” cho nghề dệt truyền thống, cơ hội việc làm cho thợ dệt thủ công và làm đa dạng các sản phẩm du lịch.

Trên đây, Tài Lộc Wedding đã chia sẻ những mẫu áo dài thổ cẩm đẹp nhất hiện nay. Mong rằng, qua bài viết này bạn có thể chọn được cho mình mẫu áo dài thổ cẩm phù hợp nhất.