Cấu tạo của áo dài đầy đủ, chi tiết nhất

Dù có trải qua những cải tiến và thay đổi, chiếc áo dài Việt Nam vẫn giữ được các bộ phận cơ bản như cổ áo, thân áo, tay áo và quần mặc kèm. Tuy nhiên, hiện nay cũng có những phiên bản áo dài được thiết kế với quần giả váy hoặc váy mặc kèm, tạo nên sự đa dạng và phong phú hơn cho trang phục này. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Tài Lộc Wedding tìm hiểu chi tiết về cấu tạo của áo dài Việt Nam.

Phần cổ áo dài

Cổ áo dài được khoét thành hình chữ V với độ cao trung bình từ 4 đến 5 cm, tôn lên nét đẹp của chiếc “cổ cao 3 ngấn” của phụ nữ Việt Nam và thể hiện sự thanh tao của người mặc. Ngoài ra, người mặc còn có thể lựa chọn nhiều kiểu cổ áo khác như cổ tròn, cổ truyền, hay cổ truyền thống được cắt giảm độ cao để giảm cảm giác nóng bức.

Thân áo dài

Thân áo áo dài được chế tác bởi các nghệ nhân thợ may, ôm sát vào thân hình và đặc biệt chú trọng đến phần eo. Thiết kế này giúp tôn vinh đường cong tuyệt mỹ trên cơ thể và cũng che giấu điểm không hoàn hảo. Điều này giúp người mặc cảm thấy thoải mái và tự tin hơn khi diện áo dài. Hai bên áo thường được cài bằng những hàng cúc nhỏ, từ phần cổ, qua vai đến eo. Phần tà của áo dài phải dài tới gót chân để khi di chuyển, tà áo dài tung bay trong gió, tạo nên cảm giác thoáng mát, duyên dáng. Hình ảnh áo dài của nữ sinh với chiếc tà áo dài phơi phới luôn là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn học, tôn vinh nét đẹp của phụ nữ Việt Nam.

Tay áo dài

Vải áo dài Việt Nam luôn được chọn từ những loại vải mỏng để áo có thể ôm sát vào cơ thể và tạo sự linh hoạt cho người mặc trong mỗi chuyển động. Tay áo dài truyền thống được may đến xương cổ tay để giữ cho bàn tay và cổ tay được kín đáo, tôn lên vẻ thanh lịch của người mặc. Tuy nhiên, hiện nay cũng có nhiều mẫu áo dài với tay ngắn hơn để đem lại sự thoải mái cho người mặc khi vận động, nhưng vẫn giữ được nét duyên dáng của trang phục truyền thống.

Quần mặc với áo dài

Những chiếc áo dài thường được may từ chất liệu lụa hoặc silk bóng, với tông màu chủ đạo là trắng hoặc đen. Điều này giúp tạo nên sự trung tính, dễ dàng kết hợp với các màu sắc và vải áo dài khác nhau. Nhiều người thường ưa chuộng việc chọn quần áo dài cùng tông màu với áo để tạo nên vẻ đẹp tổng thể hài hòa và cân đối.

Tuy nhiên, khi chọn những mẫu vải may áo dài có nhiều họa tiết hoa văn hoặc màu sắc sặc sỡ, nên giảm thiểu đến mức tối đa các họa tiết khi chọn quần áo dài để tránh gây lố. Bởi một chiếc áo dài đẹp nhất là chiếc áo dài đơn giản nhất, phù hợp nhất và tôn lên những đường nét đẹp nhất trên cơ thể của người phụ nữ.

Quần áo dài thường được thiết kế với dạng ống suông rộng, thẳng đứng, phối kèm phần eo ôm bó sát tạo sự gợi cảm và quyến rũ. Tuy nhiên, ngày nay, quần áo dài cũng được biến tấu với nhiều kiểu dáng, từ quần jean, legging cho đến culottes lửng hoặc váy xòe.

Các loại áo dài Việt Nam

Áo giao lãnh

Mặc dù đã trải qua nhiều nghiên cứu và tranh luận, tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có sự đồng thuận nào về nguồn gốc của áo dài và thời điểm xuất hiện của nó. Tuy nhiên, theo nhận định của người Trung Quốc, áo dài được cho là xuất hiện từ kiểu áo giao lãnh – một kiểu dáng áo đơn giản nhất của áo dài Việt Nam. Kiểu áo giao lãnh này có thân áo rộng, xẻ hai bên hông, cổ tay rộng, thân áo dài chấm gót, được may từ 4 tấm vải kết hợp với một chiếc thắt lưng màu và váy đen. Kiểu áo này tương đối giống với kiểu áo tứ thân cổ chéo. Dù vậy, nguồn gốc chính xác của áo dài vẫn còn là ẩn số và cần tiếp tục được nghiên cứu.

Áo tứ thân trước thế kỷ 17

Những hiện vật tại các bảo tàng áo dài và các nghiên cứu đã cho thấy rằng, trước thế kỷ 17, áo dài Việt Nam ban đầu có dạng là áo tứ thân. Tuy nhiên, để thuận tiện cho công việc sản xuất và lao động của phụ nữ, áo giao lãnh được thiết kế với hai tà trước rời để buộc với nhau, và hai tà sau được may liền thành vạt áo. Thời đó, kiểu áo này thường được may màu tối, mang tính mộc mạc và khiêm tốn, tượng trưng cho 4 bậc sinh thành của hai vợ chồng. Tuy nhiên, sau này, áo dài đã trở thành biểu tượng văn hóa của người Việt Nam, với nhiều kiểu dáng và màu sắc đa dạng phong phú.

Áo ngũ thân (1744)

Với mong muốn tạo ra sự phân biệt giữa dân chúng xứ Đàng Trong và Đàng Ngoài, Vũ Vương Nguyễn Phúc Khoát đã ban hành một sắc dụ về ăn mặc. Từ đó, chiếc áo ngũ thân Việt Nam đã được định hình với những yêu cầu cụ thể. Những thay đổi trong trang phục đã kèm theo sự đổi mới của phong tục và tập quán, đóng góp vào việc tạo dựng một quốc gia độc lập.

Với sắc dụ này, nam nữ đều được yêu cầu mặc áo nhu bào, quần, và vấn khăn. Áo ngũ thân có thêm một tà nhỏ để thể hiện địa vị xã hội của người mặc. Với kiểu dáng rộng rãi, cổ áo và vạt áo được may thành 4 vạt chính và một vạt lót kín đáo được gọi là vạt áo thứ 5, áo ngũ thân đã trở thành trang phục phổ biến cho tầng lớp quý tộc và quan lại.

Với những thay đổi này, không chỉ trang phục mà cả các tập quán, phong tục đã bắt đầu thay đổi theo hướng hiện đại hơn. Từ việc cô dâu đội nón gụ, đến hôn lễ của quý tộc, tất cả đều có những sự thay đổi tương ứng. Áo ngũ thân đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hoá trang phục Việt Nam, và tiếp tục tồn tại đến đầu thế kỉ XX.

Áo dài Lemur (1934)

Năm 1934, họa sĩ Nguyễn Cát Tường, còn được biết đến với tên Le Mur, đã thực hiện một cải tiến quan trọng trên chiếc áo ngũ thân truyền thống của Việt Nam, tạo ra một kiểu áo mới mang tên Áo dài Lemur. Chiếc áo này chỉ còn lại hai vạt trước và sau, được nối dài chấm đất để tạo nên vẻ uyển chuyển và duyên dáng trong bước đi. Thân áo được may ôm sát theo những đường cong cơ thể, tôn lên vẻ yêu kiều và gợi cảm rất độc đáo.

Để tăng thêm tính nữ tính, hàng nút phía trước được dịch chuyển sang một chỗ mở áo dọc theo vai, chạy dọc theo một bên sườn và độ dài của áo được chia thành hai tà áo trước và sau, trễ dưới eo độ 8 cm. Điều khác biệt nhất của Áo dài Lemur là eo áo được nhấn nhẹ, khiến cho chiếc áo này khi mặc lên hơi sát vào bụng, tạo nên vẻ ngực nở ra.

Áo dài Lemur đưa mỹ thuật Âu Tây đầu tiên vào y phục phụ nữ Việt, tuy nhiên cũng từng gây ra sự phản ứng mạnh mẽ trong dư luận.

Áo dài Lê Phổ

Mặc dù được cho là một trong những họa sĩ tiên phong trong việc sáng tạo nên áo dài hiện đại, nhưng Lê Phổ không phải là người đã thiết kế ra chiếc áo dài đình đám này. Thay vào đó, ông đã tìm thấy một thợ may tài ba thông qua giới thiệu của họa sĩ Cát Tường và sau đó đưa cho hãng may Lemur để tạo ra những chiếc áo dài đầy ấn tượng.

Trong một số tác phẩm nghệ thuật của ông, ta có thể thấy những hình ảnh về trang phục phụ nữ, tuy nhiên không có bất kỳ bản vẽ nào về áo dài được ghi nhận. Sau khi trải qua một thất bại tình cảm và chuyển đến Pháp để bắt đầu cuộc sống mới, Lê Phổ không trở về Việt Nam mà ở lại Pháp và tập trung hoàn toàn vào nghệ thuật vẽ tranh. Trong một quảng cáo trên Báo Phong Hóa, ông chỉ được nhắc đến là một trong những người cho kiểu may quần áo phụ nữ mới và cũ.

Áo dài Trần Lệ Xuân (1958)

Áo dài Trần Lệ Xuân, còn được gọi là “áo dài Trần”, là một trong những biểu tượng văn hóa của Việt Nam và được coi là chiếc áo dài đẹp nhất từ trước đến nay. Năm 1958, Trần Lệ Xuân, vợ của Tổng thống Ngô Đình Diệm, đã đưa ra ý tưởng thay đổi kiểu áo dài truyền thống của Việt Nam. Chiếc áo dài này có đặc điểm là eo áo bó sát, tạo nên sự gợi cảm nhưng không mất đi tính truyền thống của áo dài. Trần Lệ Xuân cũng chọn sử dụng các chất liệu cao cấp như lụa và ren để tạo nên sự thanh lịch và sang trọng.

Áo dài Trần Lệ Xuân đã trở thành biểu tượng của thời trang Việt Nam và được các nhà thiết kế thời trang trên thế giới ưa chuộng và lấy cảm hứng. Chiếc áo dài này còn được mô tả là sự kết hợp tuyệt vời giữa truyền thống và hiện đại, thể hiện sự độc đáo và tinh tế của nghệ thuật trang phục Việt Nam.

Áo dài với tay Raglan (1960)

Vào những năm 1960, nhà may Dung tại Sài Gòn đã đem đến một cách cải tiến đột phá cho chiếc áo dài truyền thống của người Việt – cách ráp tay Raglan. Nhờ kiểu may này, vấn đề những nếp nhăn gây khó chịu ở hai bên nách đã được giải quyết một cách thông minh. Cách ráp này có thể được miêu tả như việc tạo ra những hàng nút cài theo đường chéo từ cổ xuống nách và dọc theo bên hông. Lớp vải ôm sát từ dưới nách đến eo giúp chiếc áo dài trở nên thon gọn và ôm sát đường cong của cơ thể, mang lại sự thanh lịch và quyến rũ cho người mặc. Từ đó, cách may tay Raglan đã trở thành một xu hướng thời trang được nhiều nhà thiết kế yêu thích và áp dụng trong những bộ trang phục cao cấp.

Áo dài miniraglan (1971)

Năm 1971, xu hướng áo dài miniraglan đã lan rộng đến phái đẹp, đặc biệt là các nữ sinh. Chiếc áo dài tay raglan của phiên bản này có chiều dài chỉ tới gối, còn phần quần rộng lớn phủ kín đôi chân. Điều này tạo nên một sự pha trộn giữa vẻ ngoài dễ thương và hồn nhiên, tạo cảm giác tươi mới và trẻ trung cho người mặc. Đây chắc chắn là một trong những trang phục được ưa chuộng nhất trong thời điểm đó, và cũng là một trong những biểu tượng thời trang độc đáo của Việt Nam.

Áo dài cách tân (từ năm 1980)

Áo dài Việt Nam đã trải qua nhiều thời kỳ và thay đổi với nhiều phong cách khác nhau, từ truyền thống đến hiện đại, từ cổ điển đến phá cách. Trong đó, áo dài đã được biến tấu thành nhiều dạng khác nhau, chẳng hạn như áo cưới hay áo dài cách tân. Tuy nhiên, áo dài vẫn giữ được sự uyển chuyển, gợi cảm và kín đáo đặc trưng của người phụ nữ Việt, mà không một trang phục nào có thể thay thế. Đó là lý do tại sao áo dài vẫn là một trong những biểu tượng thời trang quan trọng và đặc biệt của Việt Nam.

Bài viết trên đây chúng tôi vừa giới thiệu chi tiết cấu tạo của áo dài theo từng giai đoạn, từng thời kỳ cụ thể. Áo dài Việt Nam ngày nay vẫn không ngừng biến tấu và cải tiến phù hợp với gu thẩm mỹ của thời đại và thị hiếu của người mặc. Tuy nhiên nhìn chung, cấu tạo của áo dài truyền thống thì vẫn luôn giữ đúng theo kết cấu và bao gồm đầy đủ những bộ phận mà chúng tôi vừa nêu trên.